Analyse debat bij Pauw & Witteman

Over enkele uren gaan de stembussen open. Vanavond was de laatste kans voor de politieke partijen om kiezers te bewegen op hen te gaan stemmen. In het debat bij Pauw & Witteman werd fel en intens gedebatteerd over actuele thema’s. Het debat begon als een grote show met een grootse opkomst voor de kopstukken. Maar voor één kopstuk was de afgang net zo groot.

Vanaf haar eerste gesproken woorden, was het duidelijk dat Agnes Kant niet haar avond zou hebben. Erger nog dan normaal schreeuwde ze haar steeds populistischer wordende bijdragen uit. Misschien lag het aan de rumoerige zaal en besefte ze niet dat er een microfoon enkele centimeters van haar mond zat. Dat was in ieder geval haar excuus toen ze vergelijkbare verwijten kreeg bij het slotdebat van de Europese Verkiezingen. Wat de reden ook is, dit is waarom de SP zonder ook maar een standpunt te veranderen, toch 14 zetels in de peilingen heeft verloren sinds het vertrek van Jan Marijnissen. Kant heeft een academische titel maar slaagt er niet in intelligent over te komen.

Het tweede debat over integratie begon als het zoveelste debat over de (afwezige) PVV-leider Geert Wilders. Soms kan één opmerking de koers van het debat veranderen. Femke Halsema kreeg dat voor elkaar toen ze de anderen maande niet over Wilders te praten, maar over de problemen die hij aankaart. Het debat kwam echt op gang. Zelfs iemand als Rutte – die vaak niet verder komt dan de voorspelbare verkiezingskreten – gaf blijk van visie en diepgang. Een debat is niet alleen een kans om je te profileren maar ook een kans voor burgers om hun politieke leiders te testen. Kunnen ze wel meer dan alleen oneliners uitspreken?

In het derde debat ging het over het aanzien van de politiek. Een vaag en breed onderwerp waarvan ik durf te betwijfelen hoe belangrijk kiezers dit écht vinden. Als het goed gaat met de economie en het land, gaat het goed met het aanzien van de politiek. Desalniettemin kaapte Bos dit onderwerp direct door leiderschap te definiëren als ervoor zorgen dat iedereen het gevoel heeft mee te tellen. Met andere woorden, hij slaagde er in de slogan van de PvdA (“iedereen telt mee”) te koppelen aan wat voor leiderschap we echt nodig hebben in Nederland. Geen onbelangrijk feit enkele maanden voor de landelijke verkiezingen. Halsema probeerde nog deze kaping te ondermijnen door de klassieker erin te gooien dat het niet gaat om woorden, maar om daden. Het feit dat Bos z’n ‘bindend leiderschap’ onderwerp van discussie bleef, gaf aan dat ze niet slaagde in haar poging.

Ten slotte, de hamvraag: wie heeft dit debat gewonnen? Ik ben altijd een beetje huiverig daar een uitspraak over te doen want de definitie van winnen is niet makkelijk te bepalen. Is het extra zetels bij de gemeenteraadsverkiezingen of een stijging in de peilingen voor de Tweede Kamer? Is het het beperken van verlies want debat is niet je kracht of is het grijpen van een schijnbaar ongrijpbare kans?

In elk geval denk ik dat Bos de beste zaken heeft gedaan met het oog op de Tweede Kamerverkiezingen, waartoe deze lokale verkiezingen een opmaat zijn. Femke Halsema en Mark Rutte hebben het meest gesproken over hun wethouders. Als mensen morgen in het stemhokje staan en daaraan denken, kan dat best goed uitwerken. Hoe dan ook, wie dit debat verliest is Agnes Kant.