Die mooie politieke oneliner komt uit de VS

Tijdens het RTL-premiersdebat deed Mark Rutte iets wat van een politicus wordt verwacht in zo’n situatie. In een bijzonder krachtige en snedige zin maakte hij zijn punt. ‘Er is niets mis met Nederland wat wij niet kunnen repareren met wat er goed is aan Nederland’, sprak de premier. Het is een mooie zin die perfect past bij de immer optimistische Rutte. Maar origineel was hij niet. Bill Clinton zei al in 1993, ‘There is nothing wrong with America that cannot be cured by what is right with America’. Rutte’s oneliner was een nauwkeurige vertaling van een van Clintons bekendste oneliners.

Tijdens het tweede tv-debat gebeurde iets vergelijkbaars. Toen premier Rutte met een volgens hem onware beschuldigingen kwam, zei Diederik Samsom op teleurgestelde toon: ‘Nu doet u het wéér’. Het was Ronald Reagan die in 1980 tijdens een tv-debat met Jimmy Carter zo reageerde op een volgens hem onware beschuldiging: ‘There you go again’. Samsom had niet alleen de woorden van Reagan overgenomen, zelfs zijn intonatie had Samsom blijkbaar bestudeerd.

Aan de lopende band nemen Nederlandse politici gevleugelde uitspraken van buitenlandse collega’s over en doen ze alsof ze het zelf hebben bedacht. We zijn geneigd om te denken dat politiek over vernieuwende ideeën gaat. Maar de taal die wordt gebruikt om die ideeën te verkopen, is vaak helemaal niet nieuw.

Rutte en Samsom zijn niet de enigen die dit doen. En 2012 is niet het enige jaar waarin dit gebeurt.

Education, education, education
Voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2010 presenteerde D66-leider Alexander Pechtold zijn verkiezingsprogramma met de volgende pakkende tekst: ‘D66 heeft drie prioriteiten: onderwijs, onderwijs en onderwijs’. Maar wie sprak deze tekst al eens eerder uit? In 1996 beloofde Tony Blair op het partijcongres van Labour dat hij als minister-president drie prioriteiten zou hebben: ‘Education, education, education’.

GroenLinks spant de kroon. De partij heeft goed gekeken naar de campagne van Barack Obama in 2008. De slogan van de partij bij deze verkiezingen is ‘De tijd is nu’. ‘Now is the time’ was een vast onderdeel van Obama’s campagnespeech in 2008. In die speech, die hij honderden keren heeft gegeven, begon hij opeenvolgende zinnen (terwijl hij steeds harder praatte) met die zinsnede.

Maar niet alleen de slogan is geïnspireerd op Obama. Het logo van GroenLinks is een rijzende zon in een cirkel. Het logo van de Obama-campagne? Ook een rijzende zon in een cirkel.

De trend om letterlijk Amerikaanse debat-successen over te nemen, is dit jaar sterker dan ooit. Maar de eerste voorbeelden dateren al van langer terug.

Borstklopperij
In 2006 vond SP-leider Jan Marijnissen dat het kabinet-Balkenende te veel eer opstreek voor de aantrekkende economie. Zei Marijnissen: ‘Dit soort borstklopperij doet erg denken aan de haan die kraait en zegt: Kijk de zon komt op, en daar heb ik voor gezorgd.’

Ook hier gold: de vergelijking van Marijnissen is treffend maar niet origineel. Het was een oud succesnummer. ‘George Bush taking credit for the Berlin Wall coming down is like the rooster taking credit for the sunrise’, zei Al Gore tijdens het vice-presidentiële debat in 1992.

Is het dan een uniek Nederlands fenomeen om je te laten inspireren door andere politici? Integendeel! De bovenstaande uitspraak van Mark Rutte is gebaseerd op Bill Clinton. Maar Bill Clinton baseerde hem weer op een uitspraak van Reagan. In 1981 zei The Great Communicator al, ’there’s nothing wrong with America that Americans can’t fix’.

Dit artikel werd vanochtend gepubliceerd in dagblad Trouw.